Taksiler paylaşımsız taşıma araçlarıdır. Genellikle bir veya küçük bir grup insanı istedikleri lokasyonlara özel olarak taşır. 19. yüzyılın sonlarında Almanya hükümeti için önemli paketleri ve dosyaları taşıyan Thurn und Taxis şirketi, 1897 yılında ücret karşılığında asil kimselerin ulaşımını sağlamaya başladı. Daha sonra halk arasında ailenin soyadı olan 'Taxi' (Taksi) kelimesi şirketin uzun ismi yerine kullanılmaya başlandı ve taksi ismi böylelikle ortaya çıktı.
Taksi kelimesi Yunancada; organize etmek, düzenlemek, seyahat etmek anlamına gelen Taxis kelimesinden gelmektedir. Ortaçağ Latin dünyasından da Almancaya olduğu gibi geçen vergi ve ödeme anlamında kullanılmıştır. Tarihte özel yolcu taşımacılığı at arabaları ve faytonlarla başlamıştır. Günümüzde taksi denince akla gelen yolcu taşıma sistemi taksimetrenin icadıyla başlar. Modern taksimetre üç Alman mucit; Wilhelm Friedrich Nedler, Ferdinand Dencker ve Friedrich Wilhelm Gustav Bruhn tarafından icat edilmiş ve geliştirilmiştir. Dünyanın ilk benzinle çalışan taksimetreli taksisi Gottlieb Daimler tarafından 1897 üretilmiş ve aynı sene Stuttgart şehrinde faaliyete başlamıştır. Benzinli taksiler daha sonra sırasıyla; Paris, Londra ve New York'ta faaliyetlerine başlamıştır. 1908 yılında Bristol"de taksi şirketi sahibi Albert Rockwell'in eşi Mrs Nettie sarıya olan tutksundan dolayı, taksi filolarının sarıya boyanmasını teklif eder. Daha sonra farklı taksi şireketleri sarı rengin trafikte görünürlüğünün yüksek olmasından dolayı taksiler sarı olarak kalmıştır. Topraklarımızda ise karayolları ve ulaşım araçlarımızın yetersizliği sebebiyle taşımacılık genellikle faytonlarla sağlanmıştır. Bu durum taksi kavramının çok daha geç yerleşmesine sebep olmuştur.
Osmanlı'nın 19. yüzyılında, İstanbul'da ulaşım faytoncu ve kayıkçıların elindeydi. Tanzimat Fermanından sonra ortaya vapurlar ve trenler çıkmıştır. Bu durum eski kalmış kısıtlı imkanlara sahip faytonlara ve kayıkçılara ulaşımdaki paylarını azaltmak suretiyle zarar vermiştir. 19. yüzyıl sonlarına doğru artan nüfus, ulaşım olanaklarının gelişmesiyle beraber yolcu sayısını arttırmıştır. Cumhuriyet'in ilk yıllarına müteakip hem savaşlardan çıkan ülkenin ekonomik durumu hem de 1929 Dünya Ekonomik Buhranı insanları ucuz toplu taşıma yöntemlerine yöneltmiştir. Böylelikle dolmuş uygulaması ortaya çıkmıştır. 1970'li yıllarda belediyelerce dolmuşların güzergahları sabitlenmiştir. Böylelikle taksi ile dolmuş ayrılmıştır. Aynı dönemlerde artan yerli malı araç üretimiyle taksicilik yaygınlaşma imkanı bulmuştur. Fakat 1980'lere gelene dek taksilerde taksimetre zorunlu değildi. Bu durum yolcular arasında tepkilere yol açmaktaydı. Süregelen bu ücret tartışmaları taksimetrenin zorunlu olarak kullanılmaya başlamasıyla sona ermiştir. 1990'larda ülkemizde yaşanan turizm patlaması adeta taksicileri bir turizm elçisi durumuna getirmiştir.
Yakın geçmişte enformasyon çağıyla beraber internet hayatımızda hayati bir konum almıştır. Online ödemeler, kredi kartı ile ödemeler ve online taksi çağırma aplikasyonları ile hızla taksicilik teknoloji ile entegre olmuştur. Uber, Lyft, BiTaksi gibi uygulamalar ulaşımda kendine yer bulmuştur. Ülkemizde bu tarz uygulamalar taksilerle entegre bir şekilde çalışmaya başlamıştır. Günümüzde taksiler faaliyetlerine son sürat devam etmektedir. Artan talep neticesinde taksi sayısı da artmaktadır. Taksi ve taksicilik tarihi günümüze evrilerek gelmiştir. Değişen çağlarla beraber ulaşımın her zaman talep edilecek bir şey olması öngörülecek bir durum olduğundan en azından gelecekte taksicilik şekil değiştirse de aktif olarak devam edecektir.
Uşak Taksi Servisi KAYNAKLAR 1) Brown, Peter Jensen (15 May 2016). "A History of the Taximeter"
2) https://t24.com.tr/yazarlar/irfan-yalin/taksicilik-ve-dolmusculugumuzun-tarihi,21823
3) https://www.karar.com/hayat-haberleri/turkiyede-ilk-taksi-ne-zaman-ve-nasil-ortaya-cikti-tarihc e-1637450
4) https://en.wikipedia.org/wiki/Taxi
Comments